نقش شوراها در تحقق حقوق شهروندی(مسوليت های متقابل مدیریت شهری ، شهرداری وشهروندان)

شوراهای اسلامی که یک نهاد قانونگذار در حوزه ی مدیریت شهری می باشند به عنوان نهادهای مردمی، کانون های موثری برای آموزش وظایف شهروندی هستند و به عنوان حلقه واسط میان مردم و مدیران اجرایی و شهری(شهرداریها) نقش موثری در پیگیری مطالبات مردم دارند.

به عبارتی دیگر امروزه شهر هاو یا هر محیط زندگی مدنی و اجتماعی، با شهروندان، معنی پیدا می‎کند. رابطه شهروندی با مدیریت شهری و شهرداریها از جمله مسائل و موضوعات مهمی است که در حوزه مدیریت شهری در جهان مورد توجه قرار گرفته است. یکی از عواملی که می‌تواند به تحقق و پایداری نظام مردم‏سالاری در جامعه از طریق اجتماعات مردمی بیانجامد، توجه به حقوق شهروندی است.

درابتدای کلام ، شهروند را باید بدین صورت تعریف کرد:شهروند مرکب از دو کلمه است که عبارت است از شهر به معنای جامعه بشری و وند به عنوان عضوی وابسته به جامعه بشری. افراد زمانی به عنوان شهروند شناخته می شوند که حقوق و وظایف خود را بشناسند و به آن عمل کنند و بدانند که باید به مطالبه چه حقوقی بپردازند و راههای دستیابی به این حقوق چیست.

در واقع حقوق شهروندی وظایف و مسئولیت های شهروندان را در قبال یکدیگر، در قبال شهر و دولت تعیین می کند.

دامنه و گستره حقوق شهری شامل برنامه ریزی و مدیریت شهری است و طیف وسیعی از فعالیتهای مربوط به شهرسازی، طراحی ، توسعه شهری، اقتصاد شهری، سیاست شهری و فرهنگ شهری را تحت پوشش قرار میدهد؛ رعایت قوانین و مقررات شهری بهبود زندگی شهری و برنامه ریزی و مدیریت شهری دارند و عدم رعایت قوانین و مقررات شهری درتمامی زمینه ها پویائی زندگی  و برنامه ریزی شهری و مدیریت آن را مختل میکند .

درابتدای بحث به وظایف شوراها در مقابل حقوق شهروندی  می پردازیم. با توجه به اینکه نظام شورایی ونظارت شوراها دراداره امور محلی درحفظ وتقویت حقوق شهروندان درحوزه های مختلف فرهنگی ، اجتماعی ، اقتصادی وسیاسی اثرگذاربوده وعمل می کند ، تعدادی از این وظایف را که زیر نظر شوراهاست نام خواهم برد.

 1-حق برخورداری از محیط  زیست سالم شهری 

2-حقوق سلامت شهروندان 

3-حقوق امنیت فردی واجتماعی 

4-حقوق ایمنی ومحافظت ساکنان شهر ازبلایای طبیعی وحوادث غیر مترقبه

5-حق اصناف وحرفه ومشاغل

6- حق مشارکت همگانی درعرصه عمومی

7- حق دسترسی به امکانات رفاهی وخدمات عمومی شهر 

8-حق بهره مندی ازآرامش وسلامت بصری درسیما ومنظر شهری 

 9-حق برخورداری از فن آوری اطلاعات وارتباطات 

 واز طرف دیگر درقبال وظایف مصرح درقانون برای مدیریت شهری که دربرگیرنده حقوق شهروندی نیزمیباشد،متقابلآ شهروندان در ارتباط با شهر و مدیریت شهری دارای وظایف و تکالیفی هستند که عمل به این وظایف و تکالیف در ارتباط دو سویه با حقوق آنها از مدیریت شهری باعث ارتقاء فضیلت جامعه شهری ، تأمین سعادت و ایمنی شهری می گردد.بطور کلی وظایف شهروندان را میتوان در چند مورد زیر خلاصه نمود:

1- آشنائی با حق و حقوق خویش در جامعه شهری.

2-  آشنائی با وظایف و تکالیف مدیریت شهری و توانائیها و محدودیتهای مدیریت شهری دراداره شهر

3-  سعی و تلاش برای مشارکت در اداره شهر

4-  افزایش حس تعلق خاطر خود به محله و شهر محل سکونت خویش .

5-  تشویق و ترغیب همشهریان خود به مشارکت در امور شهر

علاوه بر مدیریت شهری و  شهروندان ، ضلع سوم نیز خود شهرداریها می باشد که تکمیل کننده این تعاملات گسترده خواهد بود وعمده این وظایف که بشرح ذیل بدانها اشاره گردیده است ، وظایفی هستند که از مواد مصرح در قانون شهرداریها (فصل مربوط به وظایف شهرداری) مستفاد گردیده است:

1-تلاش در حفظ نظافت و سلامت معابر و مجاری آبهای سطح شهر.

2- پرهیز از اشغال پیاده روها و معابر و ایجاد سد معبر.

3- خودداری از تخلیه نخاله ساختمانی و زباله ها در اماکن غیر مجاز .

4-مشارکت در جلوگیری از رواج پدیده مذموم تکدی گری در سطح شهر.

5-مشارکت و همکاری با مدیریت شهری در ایجاد و گسترش مراکز فرهنگی و ارتقاء سطح فرهنگ عمومی جامعه .

6- همکاری با مدیریت شهری درنگهداری و مراقبت و یاری رسانی به اطفال بی بضاعت و سر راهی .

7-خودداری از نصب تابلوهای آگهیها در محلهای غیرمجاز و بطور کلی پرهیز از هر گونه اقدامی که باعث کاهش نظافت و زیبائی شهر و نیز آسیب رسانی به منظر شهری میگردد . 

در پایان باید گفت  مسوولیت های متقابل مدیریت شهری ، شهرداری وشهروندان در گرو شناخت از وظایف واختیارات قانونی یکدیگر وهنچنین تعامل خوب ومناسب باهم خواهد بود .وظیفه خطیر شوراها در تحقق آرمان شهر یعنی  شهری زیبا وآباد برای شهروند مطمئنا تحقق آن نیز منوط به قانونگذاری صحیح ومناسب خواهد بود.